Slaapapneu bij kinderen: Wat je als ouder moet weten

Slaapapneu is een relatief veelvoorkomende aandoening bij kinderen, die tussen 1% en 10% van hen treft ⁽¹⁾. Hoewel de meerderheid van deze kinderen kinderen milde symptomen ervaren en sommigen de aandoening na verloop van tijd ontgroeien, is het belangrijk voor ouders om zich bewust te zijn van de mogelijke gevolgen, die kunnen variëren van gedrags- en leerproblemen tot ernstige kwesties zoals cardiopulmonaire aandoeningen ⁽¹⁾.

Oorzaken van slaapapneu bij kinderen

Pathofysiologische factoren

Pathofysiologische factoren verwijzen naar de complexe biologische mechanismen die bijdragen aan obstructieve slaapapneu (OSA). Deze factoren kunnen grofweg in twee hoofdtypen worden ingedeeld:

• Anatomische factoren die de luchtwegdiameter effectief verkleinen⁽²⁾: Dit zijn structurele elementen die de diameter van de bovenste luchtwegen effectief verminderen. Voorbeelden zijn craniofaciale afwijkingen zoals een kleine of naar achteren geplaatste onderkaak, een grote of naar achteren geplaatste tong, toegenomen vetafzettingen in de keelholte en hypertrofie van lymfoïde weefsels in de bovenste luchtwegen, met name de adenoïden en amandelen. Deze anatomische veranderingen creëren fysieke obstructies in de luchtweg en kunnen het gevolg zijn van verschillende syndromen of genetische aandoeningen.
• Factoren die een verhoogde neiging tot collapsing van de bovenste luchtwegen bevorderen ⁽²⁾: Hoewel deze factoren ook een anatomische basis kunnen hebben, richten ze zich meer op de dynamiek van hoe de luchtweg de neiging heeft in te storten tijdens de slaap. Belangrijke voorbeelden zijn ontsteking van de bovenste luchtwegen en veranderde neurologische reflexen die de ademhalingscontrole van de spieren in de bovenste luchtwegen beïnvloeden.

Obesitas

Obesitas verandert de manier waarop obstructieve slaapapneu (OSA) zich manifesteert bij kinderen. Voorheen werd OSA vooral geassocieerd met problemen zoals adenoïd- en tonsillaire hypertrofie bij kinderen met een groeiachterstand. Tegenwoordig wordt bij een toenemend aantal obese kinderen ook de diagnose OSA gesteld ⁽²⁾.

Obesitas is een belangrijke risicofactor geworden voor OSA. Elke toename van 1 kg/m² in de body mass index boven het 50e percentiel is geassocieerd met een 12% hoger risico op OSA ⁽²⁾. Het is belangrijk op te merken dat niet alle obese kinderen adenoïde hypertrofie hebben ⁽²⁾.

Obesitas beïnvloedt de bovenste luchtwegen op verschillende manieren:

• Verhoogd vetweefsel: Vet in de nek en keel kan de luchtweg vernauwen en deze kwetsbaarder maken voor instorting ⁽²⁾.
• Verminderde longcapaciteit: Abdominaal vet kan de thoracale holte samenpersen, waardoor het longvolume en de ademcapaciteit verminderen ⁽²⁾.
• Veranderingen in vetweefsel: Obese kinderen met OSA kunnen grotere adenoïd en zachte verhemelte weefsels hebben, en vet in deze gebieden kan bijdragen aan de verminderde effectiviteit van behandelingen zoals adenoïd- en tonsillectomie ⁽²⁾.

Daarnaast is er een interactie tussen obesitas en OSA. OSA kan leptine resistentie veroorzaken (leptine is een hormoon dat de eetlust reguleert) en de niveaus van ghreline verhogen (een hormoon dat honger stimuleert), wat kan leiden tot een hogere calorie-inname en verminderde fysieke activiteit ⁽²⁾. Deze combinatie kan zowel obesitas als OSA verergeren.

Obesitas verhoogt dus niet alleen het risico op OSA, maar kan ook de behandeling compliceren en de aandoening verergeren. Het begrijpen van hoe obesitas en OSA interageren is cruciaal voor een effectieve behandeling van deze aandoeningen bij kinderen.

Diagnose van slaapapneu bij kinderen

Symptomen van slaapapneu bij kinderen

Symptomen van slaapapneu bij kinderen kunnen divers zijn en een aanzienlijke impact hebben op hun gezondheid en welzijn. Deze symptomen kunnen zowel overdag als 's nachts optreden:

1. Stopzetting van de ademhaling ^(1),(3): Een onderbreking in de ademhaling tijdens de slaap is een duidelijk teken van slaapapneu en kan enkele seconden of minuten duren.
2. Cor pulmonale ⁽¹⁾: Dit is een complicatie waarbij de rechterkant van het hart wordt vergroot en verzwakt door de hoge bloeddruk in de longen, vaak veroorzaakt door onbehandelde slaapapneu.
3. Cyanose ⁽¹⁾: De blauwachtige verkleuring van de huid, vooral rond de lippen en het gezicht, door een gebrek aan zuurstof tijdens apneus episodes.
4. Enuresis ^(1),(3): Bedplassen, of onvrijwillige urine-incontinentie tijdens de nacht, kan een symptoom zijn dat samenhangt met slaapapneu bij kinderen.
5. Overmatige slaperigheid overdag ^(1),(3): Overmatige slaperigheid tijdens de dag, ondanks een volledige nachtrust, wijst erop dat de slaap niet herstellend is.
6. Stikken of hijgen naar lucht ^(1),(3): Het gevoel van stikken of hijgen naar lucht tijdens de slaap, wat het kind kan wakker maken, is een veelvoorkomend symptoom.
7. Prikkelbaarheid ⁽¹⁾: Humeurig en prikkelbaar zijn komt vaak door een gebrek aan herstellende slaap.
8. Nachtelijk ontwaken ⁽¹⁾: Frequent wakker worden tijdens de nacht is gebruikelijk bij kinderen met slaapapneu.
9. Slechte academische prestaties ^(1),(3): Gebrek aan adequate slaap kan de concentratie (3) en academische prestaties beïnvloeden.
10. Pulmonale hypertensie ⁽¹⁾: Verhoogde bloeddruk in de longen door chronische slaapapneu kan leiden tot ernstige complicaties als het niet wordt behandeld.
11. Snurken ^(1),(3): Hard en aanhoudend snurken tijdens de slaap is een veelvoorkomend symptoom van slaapapneu.
12. Ongebruikelijk gedrag overdag ^(1),(3): Ongebruikelijke gedragingen zoals hyperactiviteit (3) of gebrek aan aandacht kunnen het gevolg zijn van slaap van slechte kwaliteit.
13. Nachtelijk zweten ⁽³⁾: Overmatig zweten tijdens de slaap kan wijzen op stress gerelateerd aan slaapapneu.
14. Slaap angsten ⁽³⁾: Plotselinge, intense angst of agitatie tijdens de slaap kan verband houden met slaapapneu.
15. Mondademhaling ⁽³⁾: Ademhalen door de mond 's nachts duidt vaak op verstopte luchtwegen, een veelvoorkomend probleem bij slaapapneu.

Methoden voor het diagnosticeren van slaapapneu bij kinderen

Het diagnosticeren van obstructieve slaapgerelateerde ademhalingsproblemen (SDB), waaronder obstructieve slaapapneu (OSA), bij kinderen omvat een combinatie van klinische evaluatie, medische geschiedenis en diagnostische tests ⁽⁴⁾. Een nauwkeurige diagnose is essentieel voor effectieve behandeling en beheer van de aandoening. De belangrijkste methoden die worden gebruikt om deze aandoeningen bij kinderen te diagnosticeren zijn als volgt:

Hoe slaapapneu bij kinderen te behandelen

De behandeling van obstructieve slaapapneu (OSA) bij kinderen hangt af van de onderliggende oorzaken, de ernst van de aandoening en de algehele gezondheid van het kind. Vroege en effectieve behandeling is cruciaal om complicaties te voorkomen. Hieronder staan de belangrijkste methoden die worden gebruikt om slaapapneu bij kinderen te behandelen:

Leefstijlaanpassingen

In gevallen waar milde slaapapneu gerelateerd is aan factoren zoals obesitas, kunnen leefstijlaanpassingen een belangrijke rol spelen:

• Gewichtsbeheersing: Bij kinderen met overgewicht of obese kinderen kan gewichtsverlies helpen de ernst van OSA te verminderen door vetafzettingen rond de luchtweg te verminderen. Dit kan echter een uitdagend proces zijn voor veel kinderen, dus het wordt niet beschouwd als de primaire behandeling ⁽¹⁾.
• Omgevingscontrole: Het verminderen van blootstelling aan passief roken en het beheersen van allergieën kan helpen de ontsteking van de luchtwegen te verminderen en de slaapkwaliteit te verbeteren ⁽⁸⁾.

Chirurgische interventies

Chirurgische interventies zijn vaak noodzakelijk wanneer anatomische factoren bijdragen aan obstructieve slaapapneu (OSA) bij kinderen, met verschillende procedures die gericht zijn op het verbeteren van de luchtwegfunctie. Enkele noemenswaardige operaties zijn:

• Adenotonsillectomie: Adenotonsillectomie is de meest voorkomende chirurgische behandeling voor kinderen met OSA veroorzaakt door vergrote amandelen of adenoïden. Het verwijderen van deze weefsels kan in veel gevallen de slaapapneu aanzienlijk verbeteren of oplossen ^(1),(2).
• Andere chirurgische opties: In gevallen waarin craniofaciale afwijkingen of andere anatomische problemen bijdragen aan de aandoening, kunnen aanvullende operaties zoals uvulopalatofaryngoplastiek (UPPP) ⁽¹⁾, tracheotomie ⁽¹⁾ of maxillomandibulaire vooruitgang (MMA) ⁽⁹⁾ worden overwogen.

Orthodontische behandeling

In sommige gevallen kunnen orthodontische apparaten zoals snelle maxillaire expansie (RME) worden aanbevolen om de bovenkaak te verbreden, wat de luchtwegruimte kan vergroten en de ademhaling kan verbeteren. Deze behandeling is bijzonder nuttig bij kinderen met smalle verhemeltes of bepaalde craniofaciale afwijkingen ^(2),(8).

Medicijnen

Hoewel medicijnen geen primaire behandeling voor OSA zijn, kunnen ze nuttig zijn in specifieke gevallen:

• Neusspray met steroïden: Voor kinderen met milde OSA veroorzaakt door neus allergieën of ontsteking, kunnen nasale corticosteroïden helpen de zwelling van de luchtwegen te verminderen en de ademhaling te verbeteren ⁽²⁾.
• Leukotriënen modifiers: Deze medicijnen kunnen ook worden voorgeschreven om ontsteking in de bovenste luchtwegen te verminderen, vooral bij kinderen met allergische rhinitis of milde gevallen van OSA ⁽²⁾.

Conclusie

Slaapapneu bij kinderen is een aandoening die aandacht vereist vanwege de mogelijke impact op de algehele gezondheid, het gedrag en de ontwikkeling van een kind.

Het begrijpen van de oorzaken, zoals anatomische factoren en obesitas, samen met het herkennen van belangrijke symptomen zoals snurken, ademhalingspauzes en slaperigheid overdag, is essentieel voor vroege detectie. Tijdige diagnose door middel van klinische evaluaties en tests zoals polysomnografie kan helpen bij het bepalen van een geschikte behandeling, die kan variëren van leefstijlaanpassingen tot chirurgische interventies.

Door goed geïnformeerd te blijven, kunnen ouders een cruciale rol spelen in het beheren en verminderen van de effecten van slaapapneu, zodat hun kind beter slaapt en een beter welzijn op de lange termijn geniet.