Psychische gevolgen van apneu: Wat je moet weten

In dit artikel zullen we ingaan op de relatie tussen slaapapneu en de geestelijke gezondheid. We zullen toelichten welke psychologische complicaties verband hebben met deze aandoening. Daarbij bespreken we de behandelingsopties en ondersteunende maatregelen die beschikbaar zijn om de effecten ervan te verminderen.

Bestaat er een verband tussen slaapapneu en geestelijke gezondheid?

Slaapapneu en depressie

De relatie tussen depressie en OSA is complex vanwege de aanwezige overlap in symptomen ⁽³⁾. Deze overlap leidt vaak tot een onderdiagnose van slaapapneu bij patiënten die symptomen van depressie vertonen ⁽⁴⁾.

Volgens de American Academy of Sleep Medicine ⁽⁴⁾ worden verschillende symptomen gedeeld tussen beide aandoeningen, waaronder slaperigheid overdag, vermoeidheid of verlies van energie, slechte concentratie, prikkelbaarheid, psychomotorische vertraging en gewichtstoename.

Deze gedeelde symptomen kunnen de diagnose en behandeling compliceren. In veel gevallen wordt er geen dagelijkse evaluatie uitgevoerd van slaapproblemen die aanwezig kunnen zijn bij depressieve patiënten, ondanks het feit dat dergelijke problemen, waaronder slaapapneu, een directe invloed kunnen hebben op het falen van antidepressieve behandelingen ⁽⁴⁾.

Slaapapneu en angststoornis ⁽⁵⁾

Een groot deel van het bestaande onderzoek naar angst- en slaapstoornissen maakt gebruik van kleinschalige studies met subjectieve maatregelen. Op basis van uitgevoerde studies kunnen we echter een directe correlatie tussen een angstoornis en obstructieve slaapapneu vaststellen.

Er is geen directe correlatie tussen de ernst van slaapstoornissen en het niveau van vermoeidheid. Echter is er wel een correlatie tussen de lichamelijke symptomen. Zo kan een slaapstoornis een angststoornis veroorzaken of verergeren en kan een angststoornis bij patiënten met slaapstoornissen de kwaliteit van leven verminderen. Behandeling van slaapstoornissen kan angstsymptomen verminderen, maar een angststoornis kan de effectiviteit van de behandeling van slaapstoornissen belemmeren. Bovendien zijn vrouwen kwetsbaarder voor zowel slaapstoornissen als angststoornissen.

Net als depressie worden er dus een aantal symptomen gedeeld, waardoor het moeilijk is om de oorsprong te achterhalen. Het begrijpen van de relatie tussen angst en slaapstoornissen kan zorgverleners helpen om beide aandoeningen nauwkeurig te diagnosticeren en effectief te behandelen bij diverse patiëntengroepen.

Slaapapneu en cognitieve stoornissen ⁽⁶⁾

Slaapstoornissen, en met name OSA, hebben de laatste tijd aandacht gekregen als risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer en milde cognitieve stoornissen.

Huidig onderzoek over de link tussen OSA en cognitieve stoornissen toont voornamelijk gediagnosticeerde gevallen. Echter, vanwege de onderdiagnose van OSA, kan de werkelijke impact verschillen van de officiële aantallen. Onderzoek wijst op een correlatie tussen OSA-gevallen geïdentificeerd via claims-gebaseerde of diagnostische methoden en ongunstige cognitieve resultaten.

Verder onderzoek is noodzakelijk om de cognitieve effecten van obstructieve slaapapneu te begrijpen, rekening houdend met demografische variabelen.

Slaapapneu en stemmingswisselingen

Naast depressie kunnen mensen met apneu last hebben van stemmingswisselingen, prikkelbaarheid en emotionele instabiliteit. Deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door de verslechtering van de normale slaappatronen en de daaruit ontstane vermoeidheid. Het identificeren en behandelen van apneu kan helpen om deze stemmingsproblemen te verminderen ^{(8, 10)}.

Invloed van slaapapneu op libido

Apneu kan ook leiden tot een afname van libido en seksuele disfunctie. Vermoeidheid en gebrek aan energie, gecombineerd met psychologische factoren en zelfs medicatie, kunnen seksueel verlangen verminderen en problemen veroorzaken in intieme relaties. 

Onderzoek heeft aangetoond dat in sommige gevallen een effectieve behandeling van apneu, zoals CPAP, deze seksuele problemen kan verlichten, wel is het belangrijk om te onthouden dat ze ook door andere factoren kunnen worden veroorzaakt. Het is belangrijk om de verschillende aspecten te analyseren bij het bepalen van het type probleem en de behandeling ⁽⁷⁾.

Slaapapneu en zelfmoord ⁽²⁾

Slaapstoornis symptomen komen veel voor bij personen met OSA en kunnen voortekenen van suïcidale ideatie (SI) brengen. Desalniettemin blijft de precieze betekenis van SI onduidelijk bij personen die zowel OSA als slapeloosheid ervaren.

Bij personen gediagnosticeerd met OSA is er een opmerkelijke prevalentie van suïcidale ideatie en slapeloosheid symptomen. Deze suïcidale ideatie is sterk geassocieerd met depressie. Daarnaast dragen verminderde sociale steun en een lagere kwaliteit van leven significant bij aan de kans op het ervaren van suïcidale gedachten bij personen met OSA. Het is belangrijk om de verbanden tussen slaapstoornissen en stemmingsstoornissen te erkennen. Opmerkelijk is dat zowel slapeloosheid als depressie een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van suïcidale ideatie bij personen met OSA.

Tips voor patiënten en families

Effectief beheer van mentale stoornissen geassocieerd met slaapapneu vereist niet alleen begrip en een passende behandeling, maar ook een gepersonaliseerde benadering die rekening houdt met de individuele behoeften van elke patiënt. Hieronder volgen enkele tips voor zowel patiënten als hun families:

1. Educatie over slaapapneu: Het is essentieel dat patiënten en hun families begrijpen wat slaapapneu is, hoe het de gezondheid beïnvloedt en hoe het behandeld kan worden. Het zoeken naar betrouwbare informatie uit medische bronnen en het bespreken van bevindingen met het medische team kan helpen om de aandoening beter te begrijpen en hoe ermee om te gaan.
   
    
2. Behandeling compliance: Het is belangrijk om de aanbevelingen en behandelingsplan voorgeschreven door de arts te volgen. Dit kan onder meer het regelmatig gebruik van Continuous Positive Airway Pressure (CPAP) therapie apparaten, veranderingen in levensstijl, en in sommige gevallen, chirurgische ingrepen omvatten. Het naleven van de behandeling kan helpen om symptomen te verbeteren en lange termijn complicaties te voorkomen.
   
    
3. Regelmatige monitoring: Regelmatige opvolging bij de arts is essentieel om de effectiviteit van de behandeling te beoordelen en aanpassingen te maken indien nodig.
   
    
4. Gezonde levensstijl: Het aannemen van een gezonde levensstijl kan helpen om symptomen van slaapapneu te verbeteren en algemeen welzijn te bevorderen. Dit kan het hebben van een gezond gewicht, regelmatig sporten, vermijden van alcohol- en tabaksgebruik, en het hebben van een regelmatige slaap-waakpatroon.
   
    
5. Emotionele ondersteuning: Het is belangrijk voor zowel patiënten als hun families om emotionele ondersteuning te zoeken. Slaapapneu en de effecten ervan kunnen uitdagend zijn om te beheren, en de steun van vrienden, familie, of ondersteuningsgroepen kan voordelig zijn. Dit kan onder meer hulp bieden bij het naleven van de behandeling, het bevorderen van een gunstige slaapomgeving, en het bieden van noodzakelijke ondersteuning.
   
    
6. Geïndividualiseerde behandeling: Met slaapapneu en mentale stoornissen moeten geïndividualiseerde behandelingen worden gerealiseerd. Het is essentieel om elke aandoening onafhankelijk aan te pakken, rekening houdend met de specifieke behoeften van elke patiënt. Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie hebben een positieve invloed op de behandeling van slapeloosheid en slaapapneu.

Conclusies

Er is onderzoek dat wijst op een correlatie tussen slaapapneu en verschillende geestelijke gezondheid stoornissen, zoals een angststoornis en depressie. Het vaststellen van een direct verband tussen slaapgerelateerde ademhalingsproblemen en geestelijke stoornissen blijkt echter uitdagend vanwege de overlap in symptomen tussen beide aandoeningen.

Daarom is het essentieel om zowel slaapapneu als geestelijke stoornissen op een geïndividualiseerde manier aan te pakken die voldoet aan de specifieke behoeften van een patiënt. Een persoonlijke benadering maakt het mogelijk om therapeutische interventies te ontwerpen die zowel de fysieke als psychologische aspecten van het individu overwegen, wat mogelijk leidt tot verbeteringen in hun kwaliteit van leven.